पुणे :2025-06-11

Pune Municipal Corporation : राज्य सरकारने मंगळवारी पुणे म्युनिसिपल कॉर्पोरेशन (पीएमसी) आणि पिंपरी चिंचवड म्युनिसिपल कॉर्पोरेशन (पीसीएमसी) यासह सर्व नगरपालिका महामंडळांना आगामी नागरी निवडणुकांसाठी प्रारूप संरचना प्रक्रिया  सुरू केली.

चार सदस्यांच्या प्रभाग प्रणालीनुसार मतदान आयोजित केले जाईल.नगरविकास विभागाचे प्रमुख सचिव केएच गोविंदराज यांनी जारी केलेल्या निर्देशांमध्ये म्हटले आहे की, “वॉर्डांची संख्या निश्चित करताना प्रत्येक प्रभागात आदर्शपणे चार सदस्य असले पाहिजेत. जर एखाद्या वॉर्डात चार सदस्य नसतील तर त्यात तीन किंवा पाच सदस्य असू शकतात किंवा दोन वॉर्डात प्रत्येकी तीन सदस्य असू शकतात.”नगरपालिका निवडणुकांच्या प्रक्रियेमध्ये तीन मुख्य टप्पे आहेत. पीएमसीच्या निवडणूक विभागाच्या एका अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, “नागरी प्रशासन वॉर्ड आणि सदस्यांची अचूक संख्या अंतिम करण्याच्या प्रक्रियेत आहे. पुढील काही दिवसांत हा तपशील अधिकृतपणे जाहीर केला जाईल,” असे पीएमसीच्या निवडणूक विभागाच्या एका अधिकाऱ्यांनी सांगितले.मागील मतदान (2017) मध्ये पीएमसी आणि पीसीएमसी दोघांनीही चार सदस्यांची प्रभाग प्रणाली वापरली. दोन्ही नगरपालिका संस्थांमध्ये भाजपाने स्पष्ट बहुमत नोंदवले. गेल्या महिन्यात सर्वोच्च न्यायालयाने राज्य निवडणूक आयोगाला चार आठवड्यांत स्थानिक संस्थांच्या निवडणुका सूचित करण्याचे निर्देश दिले होते.

जुलै 2022 च्या बन्थिया कमिशनच्या अहवालापूर्वी अस्तित्त्वात असलेल्या ओबीसी आरक्षणाच्या वैशिष्ट्यांचे अनुसरण करण्याचे न्यायमूर्ती सूर्य कान्ट आणि एन कोटिश्व्वर सिंह यांच्या खंडपीठाने ईसीला निर्देशित केले. 2011 च्या जनगणनेची लोकसंख्या, वॉर्डांच्या अंतिम स्वरूपासाठी वापरली जाईल. जनगणना कार्यालयातून नगरपालिका क्षेत्राची एकूण लोकसंख्या, अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमातींची लोकसंख्या, गट नकाशे आणि घरगुती याद्या मिळू शकतात. यूडीडीच्या निर्देशांनी सांगितले की, “प्रभाग निर्मिती ही नवीनतम जनगणनेच्या लोकसंख्येवर आधारित आहे, म्हणून मतदार किंवा रहिवाशांच्या सध्याच्या संख्येचा विचार केला जाऊ शकत नाही आणि त्याचा प्रभाग निर्मितीशी कोणताही संबंध नाही,” असे यूडीडीच्या निर्देशांनी सांगितले आहे.

नागरी अधिकाऱ्यांच्या प्राथमिक अंदाजानुसार, पीएमसीकडे 42 वॉर्ड असतील आणि 166 नगरसेवक निवडतील. चाळीस वॉर्ड चार सदस्यांपैकी असतील आणि दोन वॉर्ड तीन सदस्यांचे असतील. चार सदस्यांची प्रभाग प्रणाली लागू केली गेली तेव्हा  नागरी निवडणुकीच्या आधारे वॉर्ड प्रस्तावित केले गेले आहेत. महाविकास आघाडी (एमव्हीए) सरकारने तीन सदस्यांची प्रभाग प्रणाली सुरू केली पण महायतीने पुन्हा सत्ता मिळविल्यानंतर एमव्हीएची योजना रद्द केली आणि पुन्हा 2011 च्या चार-सदस्यांच्या प्रभाग प्रणालीला प्रोत्साहन दिले. पीसीएमसी भागात 32 वॉर्डांचे 128 नगरसेवक असण्याची शक्यता आहे, प्रत्येक चार सदस्यांचे प्रतिनिधित्व करते.

हे कसे कार्यान्वित करणार : 

1. मसुदा वॉर्ड तयार करण्यात येतील आणि राज्य निवडणूक आयोगाला मंजुरीसाठी सादर केले जाईल.

2. मसुदा वॉर्ड तयार करण्याची मंजूरी दिली आहे.

3. मसुदा वॉर्ड फॉर्मेशन प्रकाशित केले जाईल.

4. मसुद्याच्या वॉर्ड तयार करण्यासंदर्भात प्राप्त झालेल्या आक्षेप आणि सूचनांवर सुनावणी घेण्यात येणार आहे.

5. नियुक्त केलेल्या अधिकाऱ्यांद्वारे सुनावणीनंतर, राज्य निवडणूक आयोगाला मान्यता मिळाल्यानंतर प्रस्तावित अंतिम वॉर्ड स्थापना सबमिट करतील.

6. अंतिम वॉर्ड फॉर्मेशन मंजूर केले जाईल.

7. अंतिम वॉर्ड फॉर्मेशन प्रकाशित केले जाईल.